Το διαδίκτυο τείνει να γίνει ο μεγαλύτερος εχθρός των σύγχρονων κυβερνήσεων. Πολύ απλά επειδή κατάφερε να ξεφύγει αλώβητο από τον έλεγχο της εξουσίας. Και τώρα, το μόνο που απομένει, είναι να προτείνονται κατά διαστήματα διάφοροι ύπουλοι νόμοι λογοκρισίας και οι αστυνομίες του κόσμου να καταφεύγουν σε διάφορες ενέργειες με κατασκευασμένα επιχειρήματα που στο τέλος της ημέρας αφήνουν εκτεθειμένες τις ίδιες τις κυβερνήσεις.
Τί πήγε στραβά όμως; Τί δεν πρόβλεψε η εξουσία;
Νομίζω κυρίως δύο πράγματα.
Πρώτο, την ικανότητα του διαδικτύου να αποτελέσει ένα “σοβαρό” χώρο αντικειμενικής αντίληψης μέσα από τη διαφορετικότητα της πολυφωνίας, και δεύτερο, την ικανότητα των απλών καθημερινών ανθρώπων να εκφράσουν εμπεριστατωμένα, με επιχειρήματα, ώριμες τοποθετήσεις πάνω στο κοινωνικό γίγνεσθαι ευρύτερα.
Όταν συνειδητοποίησαν ότι αυτό που το διαδίκτυο πρόσφερε δωρεάν ώς υπηρεσία, μπορούσε να αποτελέσει πραγματική απειλή, ήταν πλέον αργά. Ο καθένας μπορούσε να εκφραστεί με χίλιους δυο τρόπους, ανώνυμα ή επώνυμα, και να επηρεάσει αντιλήψεις. Να εκφράσει καχυποψίες, να δημιουργήσει αμφισβήτηση, να ξεσκεπάσει αλήθειες ή να εκθέσει άτομα και καταστάσεις. Ένα άτυπο διαδικτυακό κοινοβούλιο , στο οποίο μπορούν να μιλήσουν όχι μόνο οι εκπρόσωποι, αλλά οι ίδιο οι πολίτες. Ο καθένας ξεχωριστά και όλοι με τα ίδια κριτήρια. Σε απεριόριστο χρόνο, σε απεριόριστο χώρο με όλα τα πολυμέσα στην διάθεση τους. Κι ενώ οι βουλευτές στη βουλή πασχίζουν να ολοκληρώσου και να πείσουν , μέσα στα λογικά χρονικά πλαίσια μιας παρέμβασης σε μια συνεδρία, ο διαδικτυακός χρήστης έχει στη διάθεση του όσο χρόνο θέλει. Μπορεί να μονολογεί ,να κάνει διάλογο , να παραθέτει επιχειρήματα και αποδείξεις. Να ακούει σχόλια, να σφυγμομετρεί ζωντανά τη γνώμη των ακροατών του και να παίρνει άμεση ανατροφοδότηση.
Στην κοινωνία μας όλη η βρώμικη δουλειά, οι μίζες, τα συμφέροντα και οι παρανομίες γίνονται από τους μεσάζοντες. Από εκείνους δηλαδή που απολαμβάνουν την πολυτέλεια να μιλούν αποκλειστικά με τις δυο πλευρές και να εκμεταλλεύονται , χωρίς ανάγκη ιδιαίτερης απόδειξης, την εμπιστοσύνη που αναγκαστικά επιδεικνύουν τα δυο μέρη. Σ’αυτή την περίπτωση δεν υπάρχουν μεσάζοντες. Η πραγματική ανατροπή του διαδικτύου έγκειται ακριβώς σ’αυτή την καινοτομία. Αυτός που μιλά, κι αυτός που ακούει, συνδέονται άμεσα. Συνομιλούν σε πραγματικό χρόνο και αλληλοεπηρεάζονται. Και όποιος έχει άδικο, όποιος δεν αντιλαμβάνεται σωστά τα πράγματα, όποιος δεν εκφράζει τις ανησυχίες της πλειοψηφίας, σύντομα χάνεται από το διαδικτυακό στερέωμα. Δεν έχει επισκέψεις στον ιστοχώρο του , δεν έχει θετικούς ψήφους ούτε και σχόλια στις απόψεις του. Η θέση του στη γενική κατάταξη χαμηλώνει και οι μηχανές αναζήτησης αρχίσουν να τον εμφανίζουν όλο και πιο “χαμηλά” Η ανώνυμη δικαιοσύνη του διαδικτύου, η αναίμακτη δικαιοσύνη του κάθε πολίτη-χρήστη, ανταμείβει και πληρώνει τον καθένα με το ανάλογο νόμισμα.
Η δημοκρατία, εδώ και αιώνες, διεκδίκησε και υπερασπίστηκε ένα μοντέλο κάθετης , πυραμιδωτής ιεράρχησης με όραμα και παντιέρα , την πολυπόθητη αξιοκρατία. Μια αξιοκρατία διάτρητη , που έπεφτε πάντα θύμα των έξυπνων δυνατών. Ένα σύστημα που λόγο χώρου, αναγκαζόταν να αναπτύσσεται κάθετα , δημιουργώντας αναπόφευκτα και μια σειρά από αλληλοεξαρτώμενα αξιώματα. Ανώτερους και κατώτερους. Διοικητές και διοικούμενους. Εκπροσώπους και εκπροσωπούμενους. Ώσπου ήρθε το διαδίκτυο να ανατρέψει τα δεδομένα. Η δική του δημοκρατία είναι οριζόντια. Όλοι ξεκινούν με τα ίδια δεδομένα από την ίδια βάση. Ο Πρόεδρος του κόμματος και ο υπάλληλος που κτυπήθηκε από την οικονομική κρίση, έχουν το ίδιο μπλόκ, γράφουν στο ίδιο φόρουμ και έχουν την ίδια αντιμετώπιση από τους υπόλοιπους χρήστες. Η οικογενειακές παραδόσεις, τα λεφτά του μπαμπά, οι γνωριμίες, τα συμφέροντα, δεν μπορούν να εξαργυρωθούν σ’αυτή την ηλεκτρονική κοινωνία. Ούτε να εξασφαλίσουν σε κανένα μια πιο προνομιακή μεταχείριση. Γι αυτό εξάλλου η ανωνυμία του διαδικτύου είναι από τα πρώτα πράγματα που “κτυπά” η κάθε εξουσία. Γιατί δυναμώνει τον μέσο ανώνυμο πολίτη δίνοντας του φωνή και αδικεί τον επώνυμο κατατάσσοντας τον στην ίδια μοίρα με όλους τους άλλους. Ακόμα γιατί στον επώνυμο μπορείς να απαντήσεις και με προσωπικές επιθέσεις εκθέτοντας τον , απειλώντας και τα δικά του συμφέροντα ώσπου να τον αναγκάσεις να σιωπήσει. Στον ανώνυμο όμως μπορείς να απαντήσεις μόνο με επιχειρήματα. Οι κυβερνήσεις βλέπουν να ορθώνεται μπροστά τους μια αναπτυσσόμενη κοινωνία που δεν διέπεται από τις παραδοσιακές συνταγές της δημοκρατίας όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Εκείνες που κληρονομούν την εξουσία από την μια οικογένεια στην άλλη και παίζουν σε βάρος των αδύνατων πολλών , το παιχνίδι των λίγων και δυνατών. Μια κοινωνία πιο δίκαιη από την σημερινή παγκόσμια δικαιοσύνη του ισχυρού. Ένα αξιοκρατικό σύστημα στο οποίο η αξία δεν μετριέται με το χρήμα. Ένα παγκόσμιο κοινοβούλιο όπου όλοι μπορούν να μιλούν ταυτόχρονα και να ακούγονται το ίδιο. Ένας χώρος στον οποίο τα ανθρώπινα δικαιώματα παύουν να είναι βολεμένες δικαιολογίες για απάνθρωπα εγκλήματα.
Το διαδίκτυο μιλά και λέει την αλήθεια. Την αλήθεια που ενοχλεί την εξουσία και βγάζει στη φόρα το βρώμικο παρασκήνιο. Άν η εξουσία απαντήσει , με σκοπό δήθεν να αποκαταστήσει την αλήθεια, τότε σημαίνει ότι μπαίνει σε ένα παιχνίδι του οποίου τους κανόνες δεν ξέρει, και σίγουρα θα εκτεθεί. Αν δεν απαντήσει, τότε αφήνει την ενοχλητική αλήθεια να ακούγεται όλο και πιο δυνατά. Έτσι καταφεύγει και πάλι στα βρώμικα. Αποφασίζει να φιμώσει τη φωνή που δεν θέλει να ακούγεται. Η σημερινή εξουσία έχει ακόμα στα χέρια της το νόμο και τους εκτελεστές του. Μπορεί ακόμα να ελίσσεται, να κρύβεται πίσω από τα αμέτρητα νομικά παραθυράκια διαφυγής, και να παρανομεί. Θέλει τους πολίτες να ξέρουν ότι βλέπει. Γιατί ο φόβος είναι και αυτός ενα μέσο να ασκεί έλεγχο. Πώς όμως ελέγχεις τους χρήστες του κόσμου όλου. Η απάντηση είναι απλή. Δεν μπορείς.
Η Ανατολή και η Δύση έχουν προβλέψει και έχουν μαντρίσει , με κάποιο τρόπο, τα ηλεκτρονικά τους πρόβατα. Είτε βάζοντας σε εφαρμογή τον γνωστό τρομοφόβο τους (ΗΠΑ,Μ. Βρεττανία κ.α ) , είτε επαναφέροντας στην επιφάνεια παλιές εφιαλτικές μεθόδους άλλων εποχών (Κίνα, Κορέα κ.α).
Η Ευρώπη είναι νομίζω η τελευταία αποικία ελεύθερης διαδικτυακής έκφρασης. Ο τελευταίος οχυρωμένος θύλακας ενάντια στην πολιορκία της εξουσίας που κινείται σπασμωδικά , νοιώθοντας να χάνει όλο και πιο πολύ τον έλεγχο. Ένας καινούργιος ανοικτός κώδικας δημιουργείται σαν τα ελεύθερα λειτουργικά συστήματα της αγοράς που αντιστέκονται στις γνωστές ηλεκτρονικές αυτοκρατορίες. Αυτή τη φορά όμως πρόκειται για κοινωνικό κώδικα. Έτσι όπως αντιλαμβάνεται την σύγχρονη κοινωνία ο μέσος πολίτης και όχι οι λουστραρισμένοι τηλεοπτικοί εκπρόσωποι του. Μια κοινωνία πραγματικά δίκαιη, πραγματικά ικανή , φιλάνθρωπη και αλληλέγγυα.
Πραγματικά ανθρώπινη.
Όχι σαν τις προεκλογικές ψηφοθηρικές ανθρωπιές που μας συνήθισαν οι κομματάρχες.