“Ο πολιτικός οφείλει να μη διαφέρει σαν αντίληψη απ’ τον καλλιτέχνη”
“Δημόσια και Ιδιωτικά”, Οδυσσέας Ελύτης 1990
Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά από αυτή την κρυστάλλινη δήλωση του Ελύτη, ο πολιτικός και ο καλλιτέχνης συναντήθηκαν τελικά αλλά από λάθος δρόμο. Αντί ο πολιτικός να ανεβεί ποιοτικά και να πλησιάσει τον καλλιτέχνη, κατρακύλησε ο καλλιτέχνης και βρήκε τον πολιτικό.
Τα τελευταία χρόνια, η political Art μονοπωλεί τις πρωτιές στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό στερέωμα, ενώ όσο περνάει ο καιρός, η “πολιτικοποιημένη τέχνη” παίρνει πλέον διαστάσει εμμονής. Τα έργα τέχνης μετατράπηκαν σε οργανωμένες εκδηλώσεις πολιτικής διαμαρτυρίας (από εδώ και ο όρος activicm Art) ενώ έχει γίνει σχεδόν της μόδας οι καλλιτέχνες να στηρίζουν φανερά πολιτικούς υποψηφίους σε εκλογικές αναμετρήσεις. Οι αισθητική δίνει τη θέση της σε πολιτικά σύμβολα και τα μηνύματα του έργου γίνονται συνθήματα και πολιτικές ατάκες τη στιγμή που ολόκληρες επιτροπές καλλιτεχνικών οργανώσεων παγκόσμιας εμβέλειας δίνουν με τις διακηρύξεις τους ξεκάθαρη πολιτική γραμμή στους συμμετέχοντες καλλιτέχνες.
Οι απόπειρες να παρομοιαστούν αυτά τα έργα με αντίστοιχα των Ντελακρουά, Ντάβιντ ή Ζερικώ είναι εξίσου επιπόλαιες και ατυχής με τις αναφορές στο πολιτικό ον, του Αριστοτέλη και σε άλλα τέτοια φιλοσοφικά δήθεν επιχειρήματα. Η πολιτική ήταν συχνά παρούσα στην καλλιτεχνική θεματολογία αλλά ως πρόσχημα και μόνο. Ως αφορμή, ως σημείο εκκίνησης για να φτάσει κανείς στην Τέχνη και ποτέ το αντίθετο.
Η τέχνη δεν πρέπει να εξυπηρετεί πολιτικές πεποιθήσεις ούτε να εξαργυρώνεται με ψήφους γιατί τότε γίνεται μιας άλλης μορφής συγκαλυμμένη κομματική προπαγάνδα που για να μην μας πάρουν με τις πέτρες της κολλούμε και ένα art στο τέλος και την κάνουμε κίνημα και άποψη. Η εξουσία χρησιμοποιούσε πάντα τις διάφορες μορφές Τέχνης ως Δούρειο της ίππο, για να συγκινήσει πρώτα και να επιβάλει πλαγίως, αμέσως μετά, τους δικούς τις όρους. Βλέπετε πολλοί θα μείνουν αδιάφοροι μπροστά στην απόπειρα φίμωσης ενός πολιτικού αντιπάλου απο έναν άλλο όμως κανένας δεν θα ανεχτεί κάτι τέτοιο για ένα καλλιτέχνη. Ο καλλιτέχνης είναι στο μυαλό των ανθρώπων ένα σύμβολο ελευθερίας και η παραμικρή προσπάθεια ελέγχου της έκφρασής του θίγει την ανθρώπινη ελευθερία. Κι αυτό συμβαίνει ακόμη και όταν οι καλλιτέχνες και το έργο τους γίνουν όργανα παρατάξεων και πολιτικών ομάδων.
Αφού η Τέχνη ελέγχεται αποκλειστικά εδώ και χρόνια από συλλέκτες, επιμελητές, διευθυντές μουσείων, χορηγούς και μεσάζοντες, η σειρά των πολιτικών και των ΜΜΕ ήταν θέμα χρόνου. Οι καλλιτέχνες παραμυθιάζονται ότι τάχατες έχουν κοινωνικές ευαισθησίες και ότι η Τέχνη τους έχει απήχηση στο ευρύ κοινό, ενώ στην πραγματικότητα έχουν μεταλλαχτεί σε κομματικά φερέφωνα. Ας είμαστε ειλικρινής. Η πολιτική τέχνη είναι ακόμη ένα παράδοξο κατασκεύασμα της εποχής μας και βρίσκεται στην ίδια κατηγορία με τα άλλα παράδοξα όπως ο πόλεμος στο όνομα της ειρήνης, η δικτατορία στο όνομα της δημοκρατίας και η σκλαβιά στο όνομα της ελευθερίας. Το τραγικό δεν είναι ότι αυτές οι ιδέες υπάρχουν, αλλά το ότι αρχίσαμε να εξοικειωνόμαστε μαζί τους κα ναι τις κάνουμε μέρος της καθημερινότητας μας.